7 przysmaków, których warto spróbować na Podhalu

Podhale, oprócz licznych atrakcji związanych z obecnością gór słynie także ze specyficznej kuchni. Potrawy serwowane w podhalańskich karczmach są przeważnie dość tłuste, ciężkie i… lubiane przez wielu Polaków. W każdym lokalu dostaniemy oczywiście schabowego z ziemniakami czy rosół z makaronem, ale w naszym krótkim artykule chcemy pokazać produkty i dania charakterystyczne dla regionu. Zobacz, czego warto spróbować w góralskiej karczmie.

dania, których warto spróbować w góralskiej karczmie
fot. Pixabay/ anialaurman

Oscypek

Niekwestionowany król podhalańskich przysmaków to ser owczy (często z niewielką domieszką mleka krowiego). Jego nazwa jest zastrzeżona i chroniona. Popularne „serki góralskie” sprzedawane w Zakopanem i okolicach to nie oscypki, ponieważ są wyprodukowane z mleka krowiego lub mieszanego i nie spełniają parametrów prawdziwego oscypka.

Oscypek to twardy, słony, wędzony ser o intensywnym zapachu i wyrazistym smaku. W restauracji podaje się go na przystawkę (np. oscypek z grilla z żurawiną) lub jako dodatek do sałatki czy posypania placków, mięs czy innych dań.

Kwaśnica

Jeśli nie wiesz, czego warto spróbować w góralskiej karczmie – postaw na kwaśnicę. Jest to cięższa i bardziej treściwa odmiana kapuśniaku, która ma wielu amatorów. Zupę tą, przyrządza się na bazie kiszonej kapusty. Często jest ona gotowana na baraninie i podawana z żeberkiem baranim. W wieli karczmach oferuje się ją w estetycznych kociołkach, z dodatkiem pajdy chleba. Czasem można też w karczmie spotkać tą zupę z dodatkiem ziemniaków.

Moskole

Moskole to popularne placki, które podaje się na przystawkę (np. z masłem czosnkowym czy zimnym sosem) lub jako dodatek do dań – np. zup (zamiast chleba). Powstają z gotowanych ziemniaków, mąki i wody, które zagniata się, a następnie spłaszcza i wypieka na blasze. W smaku są dość suche i przypominają nieco zbite pieczywo. Moskole są bardzo smaczne i można je dostać w większości góralskich restauracji. Zdecydowanie warto ich spróbować.

Bundz

Bundz to rodzaj sera z mleka owczego. Jest to ser podpuszczkowy, zdecydowanie miękkszy i delikatniejszy niż oscypek. Jeśli lubisz sery – już wiesz czego spróbować w góralskiej karczmie.

Bundz może być serwowany do kanapek czy do sałatek, a na ciepło często występuje jako przystawka. Może także służyć do zapiekania warzyw pod serową pierzynką, jako farsz do pierogów czy kruchych tart. Prawdziwy bundz owczy można zazwyczaj dostać od maja do września.

Hałuski

To małe kluseczki przypominające popularne kopytka lub włoskie gnocci. Powstają z ziemniaków i mąki. Niektóre lokale podają je z okrasą ze skwarkami lub z sosami mięsnymi. Czasem można też poprosić by zastąpiono nimi ziemniaki czy frytki oferowane do dania głównego.

Bryndza podhalańska

To kolejny ser na naszej liście. Bryndza powstaje z dojrzałego bundza i jest zdecydowanie bardziej słona, wyrazista w smaku oraz dość miękka.

Bryndza bywa serwowana jako nadzienie do kruchych tart, knedli czy pierogów. Można ją także spotkać jako element sałatki czy przystawki na ciepło. Co ciekawe, bryndzą można także zabielać zupy.

Herbata z wiśniówką

Opcja tylko dla dorosłych. Herbata z dodatkiem wiśniówki to sposób na rozgrzewkę po zejściu ze szlaku czy powrocie z zimowego spaceru. Nie jest to „danie regionalne” ale coś, co możemy spotkać w górach praktycznie wszędzie. Jest serwowana w większości podhalańskich lokali, nierzadko z dodatkiem miodu, soku malinowego czy wiśniowego albo korzennych przypraw.

To tyle od nas. Już wiesz, czego warto spróbować w góralskiej karczmie. Zapraszamy serdecznie do naszego apartamentu, obok którego znajduje się restauracja serwująca między innymi potrawy z bryndzą, bundzem oraz dobrą kwaśnicę.

Tatry jesienią – o czym warto pamiętać?

Za nami połowa października, a sezon na wypoczynek w Tatrach dla niektórych wciąż trwa. Wiele osób bardzo ceni wycieczki w góry jesienią. Argumentują, że na szlakach jest pusto i cicho, a widoki są przepiękne. To prawda – drzewa liściaste przybierają piękne, kolorowe barwy, a Czerwone Wierchy w końcu stają się czerwone. O czym jednak warto pamiętać, gdy wybieramy się w góry o tej porze roku?

wycieczki w góry jesienią
Widok z Kasprowego Wierchu we wrześniu

Planowanie bezpiecznej wycieczki

Pierwszą rzeczą, którą trzeba zrobić jest sprawdzenie aktualnej prognozy pogody (nie tylko dwa dni przed wyjazdem, ale i w dniu wyjścia). W Tatrach często już we wrześniu od czasu do czasu spada śnieg, który czyni wycieczki w wyższe lub bardziej strome partie gór – bardzo niebezpiecznymi.

Jeśli ryzyko opadów jest wysokie (pamiętaj, że może ci się przytrafić, gdy już będziesz w górach) – koniecznie zabierz ze sobą niezbędny sprzęt oraz dostosowaną do pory roku odzież (nieprzemakalne, antypoślizgowe buty; dobrą kurtkę itp.)

Ponieważ w górach pogoda może zmienić się nagle, a w górach jest zawsze chłodniej, niż w okolicach twojej kwatery – zawsze zabieraj ze sobą czapkę i rękawiczki, by uniknąć wychłodzenia.

Przygotowanie do wycieczki w góry jesienią

Przy gorszej pogodzie (np. we mgle) turystom często zdarza się pobłądzić. Niestety częste są też upadki i drobne (lub większe) kontuzje. Wybierając się na wycieczkę, do plecaka koniecznie włóż zafoliowaną mapę i naładowany telefon, by w razie czego szybko zadzwonić po pomoc.

Koniecznie zaopatrz się w odpowiednią ilość prowiantu i wody. Jeśli jest chłodno, warto spakować też lekki termos z herbatą.

Odpowiedzialne zachowanie w górach

Wiele wypadków podczas wycieczki w góry jesienią czy zimą, wynika niestety z błędów popełnionych przed turystów. Źle dostosowana odzież, zbyt późne wyjścia czy brak odpowiedniej reakcji na warunki atmosferyczne powoduje nierzadko sytuacje groźne dla zdrowia (lub nawet życia). Pamiętaj:

  • Zrezygnuj z wycieczki w wyższe partie gór, gdy leży na nich świeży, luźny śnieg.
  • Unikaj wędrowania we mgle czy zamieci. Wiele osób, które dobrze znają góry, zabłądziło w takich warunkach i wymagało pomocy ratowników TOPR.
  • Gdy widzisz, że pogoda nagle się pogarsza, od razu zawróć lub skieruj się ku najbliższemu schronisku.
  • Pamiętaj, że jesienią z każdym dniem coraz wcześniej zapada zmrok. Wyjdź wcześnie, i wróć zanim zrobi się ciemno.
  • Zachowaj wyjątkową ostrożność, jeśli szlak jest śliski.
  • Uważaj na dzikie zwierzęta – puste, wyludnione szlaki mogą zwiększać szansę ich spotkania.

Tatry poza sezonem letnim mają bardzo wiele do zaoferowania. Zachowanie reguł bezpieczeństwa i dobre przygotowanie się do górskiej wycieczki zapewni ci niezapomniane wrażenia.

Jak zachować się w górach w trakcie burzy?

Tegoroczny sezon wakacyjny okazał się wyjątkowo tragiczny, jeśli chodzi o ilość wypadków związanych z pogodą w górach. Jednymi z przyczyn były niestety brak doświadczenia turystów i niedostateczna edukacja na temat tego, jak zachować się w górach w trakcie burzy.

co zrobić w górach w trakcie burzy
fot. Pixabay/ Tobias Hämmer

Jak zaplanować bezpieczną wycieczkę w góry?

Przede wszystkim przed wyjściem zapoznaj się z aktualną prognozą pogody. W miarę możliwości wyrusz wcześnie rano, szczególnie jeśli wybierasz się daleko – ponieważ burze w górach najczęściej zdarzają się około południa i po południu.

Jeśli jesteśmy w trakcie dalekiej wyprawy i mamy dostęp do Internetu, możemy też sprawdzać prognozy na bieżąco. Pogodę sprawdzimy także w schroniskach na szlakach.

Jak ustrzec się burzy w górach?

W górach pogoda bywa bardzo zmienna. Chociaż prognozy były korzystne, a godzinę wcześniej świeciło piękne słońce, warunki mogą się zacząć gwałtownie pogarszać. Bądź czujny i zwracaj uwagę na znaki, które daje przyroda.

Zwiastunami tego, że „coś się dzieje” mogą być – narastające zachmurzenie, ciemniejące niebo, zrywający się wiatr czy nagłe ochłodzenie (oraz oczywiście dalekie grzmoty czy błyski). Jeśli coś cię zaniepokoi, zawróć lub udaj się do najbliższego schroniska.

Jak zachować się w trakcie burzy?

Czasem bywa tak, że chociaż będziemy uciekać przed burzą, nie zdążymy się schronić w bezpiecznym miejscu lub pogoda zmienia się naprawdę gwałtownie i nas zaskoczy. W takiej sytuacji ważne jest odpowiednie postępowanie:

  • Jeśli jesteś na szczycie lub grani – jak najszybciej rozpocznij schodzenie do doliny
  • Nie chowaj się pod drzewami
  • Nie ukrywaj się pod występami skalnymi, nie dotykaj odsłoniętych skał
  • Trzymaj się z dala od metalowych elementów szlaku (łańcuchy, drabinki)
  • Załóż kurtkę lub płaszcz przeciwdeszczowy by uniknąć wychłodzenia i przemoczenia.
  • Jeśli burza jest bezpośrednio nad tobą, usiądź na plecaku, podkurcz nogi i staraj się zmniejszyć powierzchnię ciała – pochylając się i obejmując rękami.
  • Jeśli jesteś w większej grupie – postarajcie się usiąść oddzielnie, a nie w skupisku.

Groźne burze w Tatrach

Jeśli zauważysz osobę, którą poraził piorun, jak najszybciej powiadom TOPR, dzwoniąc pod numer alarmowy 985.

Pamiętaj: nawet jeśli jesteś dosłownie kilka metrów od szczytu – widząc lub słysząc nadchodzącą burzę – zawróć i jak najszybciej zejdź na dół. Dobre zdjęcie czy kolejny szczyt w kolekcji nie są warte poważnego uszczerbku na zdrowiu ani tym bardziej utraty życia. Pioruny są groźne i mogą uderzać całkiem daleko od burzowej chmury.

(źródło informacji www.tpn.pl)

7 rzeczy, które musisz zabrać ze sobą w góry latem

Pójść w góry – brzmi prosto. Kto nie lubi tej wolności i przestrzeni? A jednak wiele osób wyrusza na wycieczkę bez właściwego przygotowania. Skutki są różne – od lekkiego dyskomfortu, przez poważne problemy aż do zagrożenia zdrowia, czy nawet życia. Przeczytaj, co koniecznie musisz zabrać ze sobą w góry na wycieczkę, by uniknąć popularnych błędów i cieszyć się wypoczynkiem.

co zabrać ze sobą w góry
sierpniowa wycieczka na Rusinową Polanę

Co zabrać w góry, by twoja wycieczka była udana i bezpieczna?

Idąc w góry, przede wszystkim musisz się zaopatrzyć w dobre, pełne buty (nie sandały turystyczne, czy tenisówki) oraz aktualną mapę rejonu, w który się udajesz. Warto też pamiętać o innych rzeczach, które mają wpływ na twój komfort, zdrowie, a nawet życie:

Telefon komórkowy

Telefon może ci posłużyć do zrobienia pięknych zdjęć lub esemesowania ze znajomymi, ale w górach pełni przede wszystkim funkcję sprzętu ratunkowego. Gdy tobie, lub komuś w pobliżu przydarzy się kontuzja, niebezpieczna sytuacja lub wypadek – musisz mieć możliwość powiadomienia odpowiednich służb i wezwania pomocy.

Pamiętaj, by twój aparat telefoniczny był w pełni naładowany, gdy ruszasz na wycieczkę. Jeśli obawiasz się, że bateria padnie w trakcie wyprawy – zabierz ze sobą powerbank.

W razie wypadku w górach – niezwłocznie dzwoń pod numer alarmowy TOPR – 985.

Woda

Choć może się to wydawać oczywiste – pamiętaj o zabraniu ze sobą sporej butelki wody (niekoniecznie słodkiego napoju gazowanego czy soku). Nawet lekkie odwodnienie powoduje pogorszenie wydolności organizmu, a jeśli nałoży się na to kiepska kondycja, wysoka temperatura otoczenia lub duże zmęczenie – może dojść do silnego osłabienia, a nawet do omdlenia. Nie dopuść do tego.

Woda to absolutnie niezbędna rzecz, którą musisz zabrać ze sobą w góry, szczególnie, jeśli na zewnątrz jest gorąco. Zapasy wody możesz uzupełnić w schronisku (jeśli oczywiście jakieś znajduje się na szlaku, który wybierzesz).

Kurtka

Najlepiej przeciwdeszczowa. To nic, że gdy wychodzisz z kwatery, na zewnątrz jest ciepło, świeci słońce, a na niebie nie ma chmur. W górach jest chłodniej, niż w okolicznych miejscowościach, a w dodatku pogoda potrafi się zmienić bardzo szybko. Często nagle spada temperatura lub pojawiają się deszczowe chmury.

Lekka, nie zajmująca dużo miejsca kurtka jest absolutnie niezbędna w górach. Dzięki niej, gdy pogoda spłata ci figla, unikniesz wychłodzenia oraz zaziębienia.

Krem z filtrem

Chociaż opalanie kojarzy się bardziej z plażą niż górami – tam też trzeba uważać. W każdym sezonie (nawet wczesną wiosną) spotyka się na szlakach osoby poparzone słońcem. Dzieje się tak, ponieważ promieniowanie w górach jest bardzo ostre, a jednocześnie jest tam dość chłodno więc efekty zauważamy dopiero po fakcie.

Oparzenia słoneczne mogą być bardzo bolesne, a czasem nawet groźne dla zdrowia. Nie ryzykuj. Przed wycieczką posmaruj odsłonięte części ciała kremem z wysokim filtrem (30-50) i powtarzaj tę czynność tak często, jak na etykiecie zaleca producent.

Prowiant

Kolejna „oczywista” rzecz, o której część turystów zapomina. W górach zużywamy więcej energii, co powoduje, że potrzebujemy jeść częściej lub więcej niż zazwyczaj. Wyjście bez prowiantu może doprowadzić do gwałtownego osłabienia i niemożności kontynuowania wycieczki. W skrajnych przypadkach zdarzają się nawet omdlenia.

Ilość i rodzaj prowiantu trzeba dostosować do intensywności wycieczki. Jeśli wybierasz się na spacer doliną – zapewne wystarczy ci jabłko czy oscypek. Jeśli planujesz dalszą wycieczkę i wymagający szlak – zabierz odpowiednią ilość kanapek i np. owoc.